على قنادى
ایران روز سه شنبه به طور رسمى اعلام کرد که به سطح غنى سازى ۵/۳ درصدى اورانیوم، یعنى آنچه که در ادبیات هسته اى غنى سازى براى تحقیق و توسعه (R&D) نامیده مى شود، دست یافته است. موضوع دستیابى به این سطح از غنى سازى که در فناورى هسته اى یک عدد پایه محسوب مى شود، با واکنش اکثر کشورهاى غربى و حتى روسیه مواجه شد. با این حال، اکثر این کشورها بر لزوم حل و فصل موضوع به روش مسالمت آمیز تاکید کردند. در این شرایط پاسخ به یک پرسش محورى، مهم به نظر مى رسد: آیا ممکن است مختصات تعامل مهم ترین بازیگران درگیر مساله هسته اى، یعنى امریکا، روسیه، چین، آلمان، فرانسه و انگلیس با ایران تغییر کند؟ به عبارت واضح تر آیا احتمال تشدید فشارها و در پیش گرفتن گزینه هایى مانند صدور قطعنامه، اعمال تحریم و یا حتى اعمال گزینه نظامى وجود دارد؟
گام اول
پنج عضو دایم شوراى امنیت به همراه آلمان سه شنبه هفته جارى طى نشستى آخرین تحولات مساله هسته اى ایران را بررسى خواهند کرد. امریکا در این نشست احتمالا تلاش خواهد کرد تا اعضا را به صدور قطعنامه با چاشنى فصل هفتم منشور (یعنى گزینه تحریم ها) ترغیب کند. سه کشور اروپایى موضعى بینابینى اتخاذ خواهند کرد و احتمالا از گزینه صدور بیانیه شدید علیه ایران حمایت خواهند کرد. سابقه نشان داده که روسیه و چین در شرایط عادى از این موضع حمایت نمى کنند با این حال، مى توان پیش بینى کرد که مسکو و پکن تحت شرایط موجود مجبور شوند با صدور بیانیه شدیداللحنى علیه ایران موافقت کنند.
گام دوم
شوراى حکام آژانس تا چند هفته دیگر درباره برنامه هسته اى ایران تشکیل جلسه خواهد داد. این نشست با صدور قطعنامه اى علیه مساله هسته اى ایران پایان خواهد یافت و تحت این شرایط، جایگاه شوراى امنیت براى بحث درباره موضوع ایران تقویت خواهد شد. گام بعدى شوراى امنیت، رایزنى گسترده براى صدور قطعنامه احتمالى علیه ایران خواهد بود. با توجه به دستیابى عملى ایران به غنى سازى ۵/۳ درصدى احتمال تقویت طرح بینابینى البرادعى درباره قبول این میزان غنى سازى در داخل خاک ایران و انجام بقیه عملیات در خاک روسیه تقویت خواهد شد و به احتمال زیاد مذاکرات ایران، روسیه و سه کشور اروپایى بر سر مدت تعلیق غنى سازى در سطح صنعتى از سر گرفته مى شود. در حالى که ایران تعلیق غنى سازى صنعتى براى چهار یا پنج سال را قبول کرده، اروپاییان بر تعلیق غنى سازى براى ۹ تا ۱۰ سال اصرار دارند.
گام سوم
با توجه به دستیابى دو فاکتوى ایران به غنى سازى پایه
(۵/۳ درصد)، احتمال پذیرش این سطح غنى سازى توسط اروپا و نوعى توافق براى تعلیق غنى سازى صنعتى براى میان مدت (یعنى چیزى حدود ۵ تا ۱۰ سال) وجود دارد. با این حال اعمال برخى تحریم هاى محدود (البته خارج از شوراى امنیت) علیه ایران توسط امریکا و برخى کشورهاى اروپایى دور از ذهن نیست. با این حال، با توجه به استراتژى چین و روسیه در داخل شوراى امنیت -که در برخورد با کشورهایى مثل سودان و سوریه به خوبى دیده شد- احتمال اعمال تحریم گسترده علیه ایران که با موافقت شوراى امنیت همراه باشد، بعید به نظر مى رسد.
